Historisch fort Erfprins

Mijnenuitkijkdienst (MUD) op

fort Erfprins

Bron Sandra van Lochem (luchtwachttorens.nl)

https://www.luchtwachttorens.nl/MUD-palen/

  • MUD-paal Westzijde

    MUD-Paal Westzijde.

    Knop
  • Mud-paal met Pelorus.

    Een pelorus is een peilinstrument waarmee een object gepeild kan worden.

    Knop
  • MUD-paal Oostzijde

    MUD-paal Oostzijde

    Knop

Op Fort Erfprins was van 1957 tot 1962 de opleiding tot mijnenwachter van de Mijnenuitkijkdienst gevestigd. 

De Mijnenuitkijkdienst (MUD) van de Marine was opgericht in 1949. 

Dienstplichtige mijnenwachters van de MUD keken bij haveningangen en langs grote waterwegen aan de kust uit naar de waterzuil (minesplash) van in het water gedropte mijnen. Dat deden ze met behulp van een in de grond verankerde vierkante betonnen paal met een ronde bovenkant met ijzeren ring, de pelorusopstand. De paal wordt in de volksmond MUD-paal genoemd (zie foto's aan het begin).

Op de MUD-paal zetten men een nautisch richtinstrument, een pelorus (foto). Hiermee peilden ze de richting van de opspattende waterzuil van een zeemijn die (door een vijandelijk vliegtuig) in het water geworpen werd. 

Via een veldtelefoon gaven ze de waarnemingen door aan een verzamelpost. In totaal waren er 245 uitkijkposten langs vier belangrijke waterwegen: Westerschelde, Nieuwe Waterweg, Noordzeekanaal en Schulpengat/Den Helder.

Gelderland, Lokaal 26 oostzijde.

De Mijnenuitkijkdienst werd voornamelijk bemand met dienstplichtigenmilitairen. Op Fort Erfprins kregen zij aan het einde van hun opkomst een zesdaagse cursusijnenwachter, dat afgesloten werd met een examen. 

Lokaal 26 in gebouw Gelderland was hun leslokaal. 

Op het lesrooster stonden onder andere de lessen: telefoonkabel leggen, peilen en plotten op waterzuilen, en vliegtuigherkenning. Voor de praktijkinstructie 'hoe peil je een afgeworpen zeemijn' werden er twee MUD-palen op het fort geplaatst, deze staan er nog steeds. 

Na de opleidingsweek gingen de kersverse mijnenwachters met groot verlof. Ze konden voor een herhaling nog teruggeroepen worden om bij een oefening mee te doen.

De beide MUD-palen, op het fort Erfprins, werden ook ingezet tijdens oefeningen met de hele MUD-afdeling Schulpengat/Den Helder. Ook was er op het fort een verzamelpost (sectiepost), eerst in het (inmiddels gesloopte) gebouw Van Kinsbergen en later in lokaal 25 van gebouw Gelderland. 

Ook de commandant van Mijnenuitkijkdienst afdeling Schulpengat hield kantoor in (het inmiddels gesloopte) gebouw Heemskerck op het fort.

In 1962 verhuisde de Mijnenwachtersopleiding naar de Mijnendienstkazerne aan de Bassingracht in Den Helder. Ook daar werd op het vlakbij gelegen fort Westoever een oefenopstelling voor het peilen geplaatst, bestaande uit twee MUD-palen. Ook deze MUD-palen staan er nog steeds. Daarmee heeft Den Helder vier unieke MUD-palen en de enige ten noorden van de Westerschelde.

Sandra van Lochem is op zoek naar personen, die op MK Erfprins of bij de Mijnendienst deze opleiding Mijnenwachter / Mijnenuitkijkdienst hebben gevolgd.


Een artikel over de MUD en alle nu nog bestaande MUD-palen, door Sandra van Lochem, is in voorbereiding. 

Uiteindelijk zal ook over de MUD een nieuwe boek verschijnen. 


Hier kunt u aan meewerken om u ervaringen te vertellen. 

Via onderstaande button gaat u naar de website kunt u in contact treden.

Naar website: luchtwachttorens
Share by: